نورمحمد عندلیب از نمایندگان شاخص و برجسته ادبیات کلاسیک ترکمن به شمار می رود. وی ضمن مطالعه تاریخ، زبان و ادبیات ملل شرق آفریننده و روایتگر توانای منظومه «لیلی و مجنون» است. آثار ارزشمند شاعر برای مطالعه ی تاریخ، زبان و ادبیات ترکمن در قرن 18 میراثی گرانبهاست.
نورمحمد عندلیب به تخمین در سال 1710 میلادی در منطقه «غارا مازی» از توابع شهر ییلانی ترکمنستان به دنیا آمده و در سال 1770 از دنیا رفته است. عندلیب شاعری کلاسیک و مترجمی بغایت توانا است. وی ضمن استفاده از زبان های عربی و فارسی و بعضی اشعار خود را به زبان فارسی سروده و برخی از آثار را نیز از زبان عربی به ترکمنی ترجمه کرده است.
عندلیب در شعر «جیقر» با بن مایه های عشقی و در منظومه ی «لیلی- مجنون» از شرایط زندگی ترکمن ها در قرن 18 سخن گفته است. وی از پیشگامان مترقی و تبلور محافل آگاه آن دوره است. در داستان «لیلی و مجنون» با آفرینش های خلقی و سرشار از فولکور مواجه هستیم که نشانگر مطالعه عمیق ادبیات شفاهی است.
از تاریخ دقیق وفات ایشان اطلاعی در دست نیست ولی اوایل دهه ی هفتاد قرن 18 را تخمینا سال وفات او دانسته اند.
بیوگرافی شاعر در مدخل داستان «یوسف – زلیخا» نمود یافته و در آن، برخورد های حاکمان استثمارگر برای تصاحب تاج و تخت و روابط و مناسابت طبقاتی روایت می شود. در منظومه ی حماسی «اوغوزنامه» افکار شاعر «دولت محمد آزادی» در بیان ظلم و ستم شاهان ادامه یافته است. در ادبیات کلاسیک ترکمن، عندلیب به عنوان مترجمی توانا شناخته شده و آثار مکتوب شاعر «نسیمی» را از زبان عربی به ترکمنی ترجمه کرده است. عندلیب در شعر «جیقر» به مسئله ضروری دوره خود پرداخته است. «جیقر» ابزار آلاتی کشاورزی است و در آبیاری اراضی از آن استفاده شده است.
عندلیب منظومه «لیلی- مجنون» را بر اساس روایتی خلقی آفریده و این اثر دقیقا اعتراضی است علیه منکران عشق و آزادی، بیانگر فدا شدن انسانها در مناسبات نیمه فئودالی و نیمه عشیرتی است. «لیلی- مجنون» نزدیک به سی واریانت دارد و از چشمه ناب ادبیات خلقی نشأت می گیرد.
در سال 1188 میلادی نظامی گنجوی شاعر بزرگ آذربایجان (1203- 1141 م) بر اساس سوژه شفاهی «لیلی- مجنون» منظومه ای نوشته و سپس شاعران برجسته شرق، عبدالرحمن جامی (1492- 1414)، علی شیر نوایی (1501- 1441)، محمد فضولی (1563- 1500) و دیگران بر اساس آن موضوع کار کرده اند.
«لیلی- مجنون» عندلیب به صورت شعر و نثر است. در نثر چگونگی روند وقایع و در شعر روابط شخصیت ها و چگونگی تعامل آنها بیان شده است. عندلیب در آفرینش منظومه از زبان خلق بهره گرفته و به همین سبب در میان ترکمن ها از شهرت بسزایی برخوردار است. اثر «لیلی- مجنون» بواسطه ی تعلق زمانی به قرن 18 برای مطالعه ی تاریخی، اقتصادی، آداب و سنن و زبان از اهمیت فراوانی برخوردار است.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: